Cần Giờ:Có một thiên đường mặn đắng.

(Bài viết này quỷ tặng chị haphan52, như món quà nhỏ cho chút duyên chị em mình gặp nhau. Bài viết này không phải về du lịch như những bài viết trước mà về một vùng đất với những mảnh đời nhọc nhằn mưu sinh, nhưng quỷ nghĩ nó thú vị và ý nghĩa; vì mặn đắng nhưng vẫn là một thiên đường).



Nếu đã từng xem bộ phim Avatar chắc hẳn ít nhiều bạn để cảm nhận được sự quen thuộc, Những "đỉnh núi trắng" đang bồng bềnh trong mây trời này phảng phất đâu đó hình ảnh những ngọn núi trong Avatar. Có vẻ đẹp huyền hoặc và mờ ảo. Chỉ khác là, một bên là màu mỡ tươi đẹp với cuộc sống thanh bình và hạnh phúc. Còn một bên là đồng khô cỏ cháy, nhọc nhằn cơ cực.


Những ngày qua Sài Gòn như chảo lửa khổng lồ, nhiệt độ lên đến gần 40 độ C, mọi người đều bứt rứt vật vã với cái nắng, cái nóng bỏng da rát thịt. Thì có một nơi, người dân ở đây lại mong ước trời thêm đổ lửa, mong nắng nóng kéo dài, mong nhiệt độ tăng thêm chút ít. Bởi họ là diêm dân, thần dân của Muối; "Thiên Đường mặn đắng".


Cách đây khoảng 4 năm trong một lần đi du lịch Nha Trang, khi xe đi qua những ruộng muối ở Ninh Thuận quỷ đã nghĩ một ngày nào đó mình sẽ tìm hiểu về con người và ngành nghề này, bao nhiêu năm trôi qua, bây giờ mong ước ấy mới có dịp thành hiện thực. 4g30 sáng chủ nhật, khi thành phố chuẩn bị thức giấc thì quỷ và kynhongkon đã bắt đầu thẳng tiến về Phà Bình Khánh để đến với Lý Nhơn - Cần Giờ, vùng đất phèn chua mà chỉ mấy năm trước còn là một trong những huyện nghèo nhất nước.
Đứng trên phà Bình Khánh ngắm bình minh rực rỡ trên sông Nhà Bè, báo hiệu cho một ngày mới trời xanh và rực nắng.



Cách Thành phố không xa, qua phà Bình Khánh đi thêm chừng 20 km sẽ đến ngã rẽ bên tay phải chạy vào chừng 15km là đến với Lý Nhơn - Nơi có diện tích ruộng muối lớn nhất ở Cần Giờ với khoảng 820 ha. Đường từ trung tâm vào tuy đã cải tạo nhiều song vẫn còn gập ghềnh. Trời nắng còn đỡ, mùa mưa thì ôi thôi chắc đi cả buổi mới tới.

Đường vào Lý Nhơn hai bên là những đồng tôm, đồng muối, không mênh mông nhưng cũng ngút tầm mắt, trên đầu trời xanh ngắt với cuồn cuộn mây,

với 2 kẻ quanh năm sống ở thành phố thì chỉ cần nhiêu đó cũng để thấy say mê, dọc đường dừng xe suốt  bởi không cưỡng được lòng tham muốn thu hết khung cảnh, mây trời nơi đây vào ống kính.

Khi quỷ đến thì Lý Nhơn đang vào những ngày cuối của vụ mùa năm nay, nhiều ruộng đã thu hoạch hết, nước rút còn trơ nền đất nứt nẻ với một màu vàng nâu tiêu điều.

Đi hoài mà không thấy ụ muối nào nên 2 đứa cũng lo lắng lắm. May sao, kẻ có lòng ắt không bị bạc đãi, khi đến gần khu du lịch Vàm Sát thì những ruộng muối con con cuối vụ hiện ra trước mắt.

Chụp xung quanh một lát thì thấy có đám đông đang thu mua muối, vội vàng đến trò chuyện và xin chụp ảnh. Dì Hai- Một thương lái đang thu mua muối, niềm nở đồng ý bằng cái chất rất chân tình mộc mạc thêm chút cục mịch của vùng quê.

Ở Lý Nhơn muối có thể chia làm 3 loại: Muối trắng - Đất làm muối lâu đời cho muối gần trắng tinh và hàm lượng NaCl cao, muối trắng trung - Đất làm muối được vài năm cho muối chất lượng trung bình khá và muối vàng - Đất mới làm muối còn bị nhiễm phèn, hạt muối thô, độ mặn thấp và đục, thường dùng để ướp cá. 



Đây là muối trắng trung, do hình chụp trong nhà nên hơi tối.


Đây là muối vàng đang kết tinh trên ruộng.


Năm nay có lẽ là năm rất được mùa, song giá muối lại rớt thê thảm. Bình quân giá muối trắng trung năm ngoái là 100 ngàn/tạ thì năm nay chỉ còn 40.000/tạ, đối với muối vàng (đất mới làm muối bị nhiễm phèn) thì còn thấp hơn khoảng 30.000/tạ.


Sau một hồi chụp ảnh, quỷ vào ngồi trò chuyện cùng dì Hai, thoăn thoắt ghi chép, sắp xếp các chuyển xe chở muốn và trò chuyện, từ đây những câu chuyện về nghề muối dần được hé mở.
Dì Hai là một người có thâm niên hơn 21 năm gắn bó với nghề muối, đầu tiên dì cũng là người làm muối sau có điều kiện nên chuyển qua làm thương lái.


Muối của dì chủ yếu cung cấp cho các tỉnh miền tây như Bến Tre, Đồng Tháp... Tình hình hiện nay do sự cạnh tranh nhiều từ nguồn muối nhập từ nước ngoài, muối có chất lượng cao từ các nguồn khác trong nước nên giá muối ngày càng rớt thê thảm.
Dì hai chép miệng than, người dân thì trách thu mua giá thấp, người mua thì nói muối không tốt sao bán giá cao, tui ở giữa bị ép 2 đầu khổ lắm. Khách mới giờ không có nhiều, đa phần là khách quen thông cảm cho nhau mà thôi.


Để cho ra muối có chất lượng cao thì cần phải lót bạt tránh nhiễm phèn, cùng nhiều quy trình xử lý khác như vậy vốn đầu tư ban đầu cần phải đầu tư lớn, song lại không có đầu ra ổn định nên diêm dân cũng không dám vay tiền đầu tư, không đầu tư chất lượng muối lại thấp. Cứ thế cái nghèo cái khó nó bó lấy đời diêm dân ở đây.


Câu chuyện thường bị cắt ngang bởi dì phải liên tục "phân  tài" chở muối ra ghe đến rồi. Dì có một lực lượng chuyên chở muối khoảng chừng hơn chục anh em: Anh Thừa, Thở, Hít, Minh, Luồi, Lắm..., đa phần là dân quanh đây, nhà trước cũng làm muối sau khó quá đành chuyển qua làm thuê làm mướn.


Chia tay dì Hai, quỷ ghé thăm ruộng muối anh Nguyễn Văn Sự năm nay đã gần 60 tuổi, nhà anh có 1 mẫu 6 ruộng muối với 2 người làm, anh và 1 người cháu tên Thắng để nuôi 4 miệng ăn trong gia đình là vợ và 1 con trai.


Anh nói nghề này ít lo "mất mùa" mà chỉ lo mất giá, năm ngoái khi giá muối 100.000/tạ anh lời được về gần trăm triệu, năm nay giá giảm còn 30.000/ tạ, mà công thuê lại tăng 2.5 triệu/tháng, chưa kể tiền xăng, dầu, điện bơm nước vào ruộng nên coi như cầm chắc là lỗ. Mà chịu lỗ cũng không biết có bán được không vì quá hẹn mà lái vẫn một đi chưa trở lại.


Nghề làm muối cơ cực đủ điều, thấy nắng lại mừng thấy mưa lại lo, trên lưng phải hứng cái nắng xé da cấu thịt, dưới mặt thì hứng cái nóng hừng hực cùng hơi muối bốc lên, mắt mũi cay xè, có lúc đang hốt muối bị đập mặt xuống ruộng mới biết là say nắng mà té tự lúc nào.


Gánh muối cũng là mỗi "kinh hoàng" của diêm dân, mỗi ngày phải gánh liên tục hàng trăm gánh muối mà mỗi gánh nặng hơn 70kg.


Muối được đong bằng những đấu lớn theo định mức sẵn rồi cho vào bao. Công việc này có lẽ nhẹ nhàng nhất.


Anh Thắng người cũng đã gắn bó nhiều năm với nghề muối đang đóng bao, tuy rất mệt mỏi song anh vẫn luôn tươi cười trò chuyện với quỷ và kynhongkon.


Những chuyến xe thồ sẵn sàng chờ lệnh xuất phát.


Phút nghỉ ngơi hiếm hoi là lúc chờ muối chất lên xe, một chút mệt mỏi và xa xăm thoáng về rồi cũng bị xô đi trong chớp mắt.


Muối được diêm dân gánh về kho rồi lái đến phân chia thành bao, mỗi bao chừng 30kg rồi chuyển xe thồ ra bến thuyền bán cho các thương nhân. Muối cũng từ đó theo những mảnh đời lục bình lại tiếp tục trôi về Cửu Long rồi rải khắp nơi.


21 năm gắn bó với nghề muối cũng không là cho dì hai "giàu có" hơn chút nào, 21 năm dì vẫn lủi thủi một mình với chiếc xe cọc cạch,  21 năm trời vẫn xanh cao lồng lộng và đường về vẫn chao nghiêng.


Đến tận bây giờ người làm muối ở Lý Nhơn vẫn chỉ biết chờ đợi, ngày qua ngày họ vẫn bán mặt cho đất, bán lưng cho trời. Họ chỉ mong một cuộc sống giản dị bình yên và hạnh phúc chứ không mơ đến: "Một thiên đường mặn đắng."